Tên của các cơn bão như Yagi, Haiyan không được đặt ngẫu nhiên mà theo quy tắc cụ thể ở từng khu vực. Ở Thái Bình Dương, tên bão thường là địa danh, động vật hoặc thực vật.
Việc đặt tên cho các cơn bão đã trở thành một phần quan trọng trong công tác dự báo và cảnh báo thiên tai. Quy trình này không chỉ giúp dễ dàng hơn trong việc theo dõi các cơn bão, mà còn giúp người dân nhanh chóng nhận biết và chuẩn bị trước các tình huống khẩn cấp.
Đặt theo địa danh, ngắn gọn để dễ nhớ
Việc đặt tên bão đã được chuẩn hóa từ những năm 1950. Ban đầu, các cơn bão ở Đại Tây Dương được đặt tên theo thứ tự bảng chữ cái với tên nữ. Từ năm 1978, tên nam cũng được thêm vào danh sách, và các tên được sử dụng luân phiên hàng năm theo bảng chữ cái.
Theo Tổ chức Đo lường Thế giới (WMO), việc đặt tên giúp theo dõi và thảo luận về bão trở nên dễ dàng hơn, đồng thời tránh nhầm lẫn. Ở Thái Bình Dương, tên bão theo danh sách của Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) và WMO, bao gồm tên từ các quốc gia như Nhật Bản, Trung Quốc, Philippines, Việt Nam và Hàn Quốc.
Mỗi quốc gia đề xuất 10 tên để sử dụng luân phiên. Ví dụ, Việt Nam đã đăng ký các tên như Sơn Tinh, Ba Vì, và Hạ Long. Những tên này giúp nhận diện bão dễ dàng và mang ý nghĩa văn hóa. Việc sử dụng tên ngắn gọn và dễ nhớ giúp thông báo nhanh chóng và chính xác hơn so với việc dùng tọa độ địa lý.
Đặt tên cho bão không hề đơn giản
Nếu một cơn bão gây thiệt hại nặng nề, tên của nó có thể bị loại khỏi danh sách để tránh nhắc lại thảm họa. Ví dụ, cơn bão Katrina năm 2005, gây thiệt hại lớn ở New Orleans, đã bị loại và thay bằng tên "Katia". Tương tự, bão Haiyan (hay Yolanda) và các cơn bão nổi tiếng khác như Sandy (2012) và Mangkhut (2018) cũng bị xóa tên do thiệt hại nghiêm trọng.
Theo Tổ chức Đo lường Thế giới (WMO), việc quyết định loại bỏ tên bão trong các cuộc họp hàng năm, và các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề có thể đề xuất thay thế. Ví dụ, Việt Nam từng đề xuất loại bỏ tên bão "Chanchu" vì thiệt hại nặng nề.
Trên thế giới, mỗi khu vực có quy định riêng về đặt tên bão. Ở Bắc Ấn Độ Dương, tên bão bắt đầu từ năm 2020 không phân biệt giới tính. Đại Tây Dương sử dụng danh sách tên nam và nữ theo chu kỳ 6 năm và có danh sách bổ sung khi cần. Ở châu Âu, các cơ quan khí tượng hợp tác để lập danh sách tên bão, bao gồm các đề xuất từ học sinh và người dân.
Việc đặt tên bão không chỉ là kỹ thuật mà còn mang ý nghĩa văn hóa, phản ánh đặc điểm địa lý và truyền thống quốc gia. Tuy nhiên, tên bão nổi tiếng vì thiệt hại có thể dẫn đến sự phân biệt. Ví dụ, tên "Katrina" giảm mạnh trong bảng xếp hạng tên trẻ em ở Mỹ sau cơn bão, và tên "Isis" bị loại do trùng với tên tổ chức khủng bố.
