Ngày 2/4/1975 tỉnh Khánh Hoà hoàn toàn giải phóng, tinh thần kháng chiến mạnh mẽ hướng tới giải phóng hoàn toàn miền Nam.
Ngày 2/4/1975, tại Khánh Hòa, trước khí thế tiến công mạnh mẽ của quân và dân ta, công chức, cảnh sát ngụy ở Nha Trang bỏ chạy. Tiểu khu Khánh Hòa và Trường hạ sĩ quan Đồng Đế bị bỏ ngỏ.
Tướng lĩnh Quân đoàn 2 quân đội Việt Nam Cộng hòa tìm phương tiện chạy trốn. Binh lính nổ súng cướp xe thoát về Cam Ranh.
17 giờ cùng ngày, sau khi đánh tan các chốt điểm của địch ở đèo Rọ Tượng, đèo Rù Rì, được sự hướng dẫn của lực lượng cốt cán (do Ban cán sự nội thành cử ra Ninh Hòa đón quân giải phóng), lực lượng binh chủng hợp thành của Sư đoàn 10 rầm rộ vượt qua cầu Xóm Bóng tiến vào thành phố Nha Trang.
Quân giải phóng tiến vào Khánh Hòa tháng 4/1975. (Ảnh tư liệu: Bảo tàng lịch sử Quân sự)
Nhân dân từ Đồng Đế đến nhà Thông tin đổ ra đường đón bộ đội cách mạng. Chiều 2/4/1975, tỉnh Khánh Hòa hoàn toàn giải phóng.
Tại Cần Thơ, ngày 2/4/1975, Trung đoàn 2 Sư đoàn 4 Quân khu 9 đánh thiệt hại nặng một tiểu đoàn thuộc Trung đoàn 33 Sư đoàn 21 Việt Nam Cộng hòa. Cùng ngày, quân địch đưa thêm hai tiểu đoàn vào tăng cường nhưng sau đó mất tinh thần, lại rút chạy về Thới Lai. Trung đoàn 2 truy kích bắn cháy 2 xe M113, đánh chìm 2 tàu chiến trên sông Ô Môn-Thới Lai. Trong đêm 2/4/1975, Trung đoàn 10 và Tiểu đoàn Tây Đô của tỉnh Cần Thơ tiến công tiêu diệt 2 đại đội địch và bao vây chi khu Một Ngàn.
Tại Long Châu Hà, ngày 2/4/1975, Trung đoàn 101 tiến công vào chỉ huy sở của Trung đoàn 31 Sư đoàn 21 Việt Nam Cộng hòa, gây thiệt hại nặng cho địch. Sau đó, đơn vị diệt nốt phân chi khu và hai đồn. Ta đã kiểm soát một đoạn lộ liên tỉnh Hà Tiên-Rạch Giá.
Ở Tây Nam Bộ, đầu tháng 4/1975, Đoàn 232 được bổ sung lực lượng tương đương cấp Quân đoàn gồm các sư đoàn 3, 5, 9, Khu 8 và được tăng cường một số đơn vị xe tăng, pháo binh, công binh chuẩn bị vượt sông Vàm Cỏ Đông tiến vào Sài Gòn từ hướng tây và tây nam.
Tại Tổng hành dinh, ngày 2/4/1975, sau khi nghe báo cáo về giải phóng Đà Nẵng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ thị cho đồng chí Lê Trọng Tấn – Phó Tổng Tham mưu trưởng: Ngoài nhiệm vụ truyền đạt mệnh lệnh cho Quân khu 5 và Bộ Tư lệnh Hải quân, tổ chức tiến công giải phóng các đảo, đặc biệt là quần đảo Trường Sa… Theo thăm dò, triển vọng ở đây có dự trữ dầu lửa lớn. Với tầm nhìn chiến lược, có thể thấy biển và đại dương sẽ là nguồn tài nguyên chủ yếu của nhân loại kể từ thế kỷ XXI.
Tin đăng trên báo Nhân dân về giải phóng hoàn toàn Khánh Hoà và thành phố Nha Trang.
Cùng ngày, Tổng cục Chính trị điện gửi các chiến trường, các quân chủng, binh chủng về công tác chính trị trước thời cơ chiến lược mới, động viên bộ đội xốc tới giải phóng hoàn toàn miền Nam.
Trên trang nhất Báo Nhân dân đưa tin về chiến thắng này với tiêu đề "Giải phóng hoàn toàn tỉnh Khánh Hoà và thành phố Nha Trang. Hơn 30 vạn đồng bào giành quyền làm chủ", nội dung như sau:
"Sau khi đánh chiếm chi khu quân sự, quận lỵ Khánh Dương, ngày 1/4 Quân giải phóng Khánh Hoà đã thừa thắng tiêu diệt và làm tan rã hoàn toàn lữ đoàn lính nhảy dù nguỵ số 3 trên đường số 21, phía đông quận lỵ Ninh Hoà. Tiếp đó quân và dân Khánh Hoà đã tiến công và nổi dậy đánh chiếm các chi khu quân sự, quận lỵ Dục Mỹ, Ninh Hoà, Diên Khánh, Cam Lâm và Vạn Ninh.
Thừa thắng, ngày 1/4 quân và dân Khánh Hoà đã từ nhiều hướng đánh thẳng vào các mục tiêu quân sự địch trong thành phố Nha Trang, đánh chiếm sở chỉ huy quân đoàn 2 vừa từ Tây Nguyên chạy về, làm chủ sân bay, khống chế đường biển, đường bộ, cô lập địch trong thành phố, làm chủ chi khu quân sự, quận lỵ Vĩnh Xương.
Hồi 12 giờ ngày 1/4, nhiều binh sĩ nguỵ đã phản chiến, bắn rơi hai máy bay lên thẳng chở bọn chỉ huy nguỵ đang chạy trốn.
Đồng bào thành phố Nha Trang và huyện Vĩnh Xương đã nhanh chóng nổi dậy phối hợp cùng Quân giải phóng đập tan bộ máy kìm kẹp của địch. Hơn 3.000 binh sĩ nguỵ tại trung tâm huấn luyện Đồng Đế đã nổi dậy khởi nghĩa, diệt bọn chỉ huy ngoan cố, chiếm giữ toàn bộ khu trường này và trở về với cách mạng. Các tù chính trị ở nhà lao Diên An đã nổi dậy phá tung nhà lao, tự giải thoát.
Toàn bộ tỉnh Khánh Hoà và thành phố Nha Trang đã hoàn toàn giải phóng. Quân và dân Khánh Hoà đã diệt và làm tan rã hoàn toàn lữ đoàn lính nhảy dù nguỵ số 3 và nhiều đơn vị khác của địch ở vùng này, thu nhiều vũ khí và phương tiện chiến tranh của chúng.
Hơn 30 vạn đồng bào tỉnh Khánh Hoà và thành phố Nha Trang đã giành quyền làm chủ".
Theo VTC NEW
